انواع شرکت ها و تفاوت های آنها
اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران شرکت ها در فعالیت و اعمالی که انجام میدهند تفاوت هایی دارند. براساس قانون تجارت شرکت یک قراردادی است که به موجب آن سود حاصل از سرمایه گذاری بین شرکا و سرمایه گذاران تقسیم شود. حقوقی شخصیتی است که به شرکت های ایرانی طبق قوانین نسبت میدهند.
هنگام تأسیس شرکت فعالیت هایی که قرار است شرکت در آن حضور داشته باشد ثبت میشود. شرکت ها در تقسیم وظایف، اختیارات، مسئولیت ها و دارایی ها باهم تفاوت دارند. این تنها بخشی از تفاوت های شرکت ها است. در ادامه انواع شرکت های تجاری را معرفی خواهیم کرد.
انواع شرکت ها
براساس ماده ۲۰ قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران، شرکت های تجاری به ۷ نوع تقسیم بندی میشوند:
شرکت سهامی
شرکت سهامی به شرکت هایی اطلاق میشود که سهامی آنها به تعداد سهام تقسیم شده و به سهام داران تعلق میگیرد، این شرکت ها با نام شرکت های بازرگانی نیز یاد میشوند. تعداد شرکا در شرکت های سهامی نباید از سه نفر کمتر باشد. شرکت های سهامی به دو دسته ی سهامی عام و سهامی خاص تقسیم بندی میشوند.
شرکت با سهامی عام
در شرکت با سهامی عام قسمتی از سهام شرکت برای فروش عرضه میشود و همه مردم میتوانند از آن خریداری کنند. حداقل ۵۱ درصد سهام این شرکت ها باید از طریق بورس به مردم فروخته شود. در بورس تنها این شرکت ها فعالیت میکنند. شروع پذیره نویسی یکی از اقداماتی است که این شرکت ها برای فروش سهام خود انجام میدهند.
شرکت با سهامی خاص
سرمایه شرکت سهامی خاص تماما توسط بنیانگذاران آن تامین می گردد. شرکت های سهامی عام برای شکل گیری نیاز به یک سری اقدامات حاشیه ای دارند بنابراین با اصلاح قانون تجارت برای شرکت هایی که سهامداران کمتری دارد شرکت سهامی خاص تعریف می گردد. مجمع عمومی برای این شرکت ها وجود ندارد و شرکای آن کمتر از سهامی عام است. این شرکت ها درواقع همانطور که از نامشان پیداست به شکل خصوصی تاسیس و اداره میشوند.
شرکت با مسئولیت محدود
این نوع شرکت با مسئولیت محدود با توجه به اینکه در اکثر قوانین تجاری کشورهای دنیا شناخته شده است را جزو برترین ها میدانند. در ایران جایگاه این شرکت ها در رتبه ی دوم قرار دارد، رتبه ی اول متعلق به شرکت های سهامی خاص است. قوانین تعیین شده برای این مدل شرکت ها ساده تر هستند و برای تاسیس تنها به ۲ سرمایه گذار وابسته است. سرمایه ی اولیه برای تاسیس تنها مبلغ ۱۰۰ هزار تومان است.
مدیر عامل باید در ابتدا این مبلغ را تضمین و سپس شرکا آن را پرداخت نمایند. این نوع شرکت را شرکت های سهم الشرکه نیز می نامند به این صورت که هرکسی به هر میزانی که سرمایه به شرکت تزریق کرده است به همان میزان مسئولیت بر عهده خواهد داشت. شرکت های سهامی خاص نیز همانند این شرکت ها شامل قوانین ساده هستند. وقتی مؤسسین میخواهند گریبان گیر یکسری مقررات نشوند این نوع شرکت را تأسیس میکنند.
شرکت تضامنی
شرکت تضامنی بر مبنای اعتبار شخص یا اشخاص تاسیس میشود و در نامگذاری این شرکت ها نام حداکثر دو شخص می آید و در صورت بیشتر بود اعضا از کلماتی مانند: شرکا، دوستان و همکاران استفاده میشود. از ویژگی های این شرکت ها این است که تمامی مسئولیت ها برعهده شریک یا شرکا است و اگر بودجه شرکت کفایت تعهدات داده شده را نکند باید هر یک از شریک یا شرکا به تنهایی آن را تقبل نمایند. در این شرکت ها میزان سهم سهامداران اهمیتی ندارد.
شرکای این شرکت ها معمولا باهم آشنا هستند و عضوگیری بدون شناخت ندارند. تصمیماتی که در شرکت های تضامنی گرفته میشود باید با نظر شرکا همراه باشد. صرافی ها و شرکت های خرید و فروش از نمونه شرکت های تضامنی هستند.
شرکت های نسبی
شرکت های نسبی همانند شرکت های تضامنی و با همان قوانین ثبت و تاسیس میشوند. این شرکت ها نوعی شرکت اعتباری هستند. در بسیاری از موارد قوانین این شرکت ها یکسان است. اما تفاوت بارز این شرکت ها ای است که در صورت کمبود منابع برای تعهدات باید از هریک از شرکا به اندازه ی سهمی که در شرکت دارند تامین شود که اصطلاحا به آن سهم الشرکه نیز گفته میشود. همانطور که از نام این نوع شرکت پیداست بیشتر برای کسب و کارهای خانوادگی تشکیل میشود.
شرکت مختلط سهامی
شرکت های مختلط سهامی از ترکیب دو شرکت که یکی از آنها سهامی است تشکیل میگردد. قوانین این شرکت ها از ترکیب شرکت های سهامی و تضامنی شکل میگیرد. تاسیس شرکت به یک عنوان خاص با شراکت یک یا چند ضامن با دو یا چند شریک سهامی شرکت مختلط سهامی شکل میگیرد.
در این شرکت ها هریک از شرکا طبق نوع شراکتی که دارند باید از همان قوانین پیروی کنند، به عبارت دیگر ضامن ها باید از قوانین شرکت های تضامنی و شرکای سهامی باید از قوانین شرکت های سهامی پیروی کنند. طبق این قانون شریک یا شرکای ضامن باید تعهدات شرکت را بپذیرند و درصورت کمبود منابع و بودجه، سرمایه لازم را تامین کنند و شرکای سهامی سهم خود را از شرکت مشخص میکنند.
شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت های مختلط غیر سهامی تفاوت چندانی با شرکت های مختلط سهامی ندارند و تنها تفاوت آنها در نحوه به وجود آمدن این شرکت هاست. شریک یا شرکای ضامن که در این شرکت ها تمامی تعهدات را برعهده می گیرند با شریک یا شرکایی همکاری میکنند که مسئولیت محدودی دارند. قاعدتا شریک یا شرکای با مسئولیت محدود فقط به اندازه میزان سهمی و سرمایه ای که قرار داده اند در قبال تعهدات مسئول خواهند بود و به همان اندازه هم از سود شرکت سهم می برند. به طور معمول این شرکت ها با پیشنهاد شرکای ضامن شکل میگیرد.
شرکای ضامن برای کسب سرمایه برای پیش برد برخی تعهدات با شرکایی با مسئولیت محدود شراکت می کنند و از سودی که از پروژه ها و اقدامات حاصل میشود شرکای با مسئولیت محدود را به اندازه میزان سهم آنها بهره مند میکنند. مسئولیت این شرکت ها تمام و کمال برعهده ی شرکای ضامن است. براساس قانون مدیریت این شرکت ها نیز برعهده ی شریکی از شرکای ضامن است و شرکای با مسئولیت محدود تحت شرایطی عنوان بازرس شرکت را دارند.
شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکت تعاونی به منظور تامین نیاز یکسری از افراد در یک منطقه تاسیس میشود. و تعداد شریک لازم برای تشکیل آن حداقل ۷ نفر است. این شرکت ها یا در زمینه ی تولید فعالیت میکنند یا توزیع. این شرکت ها در اکثر موارد برای برای حل مشکلات زندگی نظیر کار، مسکن یا تهیه ی برخی نیازمندی های شرکت های تولید تاسیس می شوند. موسسه ی غیر تجاری(این موسسه شامل انواع شرکت های نامبرده در ماده ۲۰ قانون تجارت نمی شوند زیرا برای مقاصد غیر تجاری تاسیس میشوند.)
این موسسات تنها نوعی از انواع شرکت ها هستند که کاربردی تجاری ندارند این شرکت ها به هیچ صورتی اجازه ورود به تجارت را ندارند. موسسه های غیر تجاری با حداقل ۲ عضو قابل تاسیس هستند و بیشتر در امور خیریه، آموزشی، همفکری و مشاوره ای فعالیت میکنند. موسسه های غیر انتفاعی نیز هیچ سود و نفعی برای موسسین خود ندارند. هدف از ثبت و تاسیس چنین شرکت هایی بیشتر ارائه خدمات خیریه ای است. اما موسسات غیر تجاری انتفاعی برای موسسین خود سود به همراه خواهند داشت مانند مدارس غیر انتفاعی.
تفاوت انواع شرکت ها باهم
تفاوت عمده ی این شرکت ها در قوانین و مقررات آنها، نحوه اداره آنها و عرضه سهام و نحوه ی شکل گیری و دلیل شکل گیری است. شرکت سهامی عام برخلاف سهامی خاص ۵۱ درصد کل سهام شرکت در اختیار عموم قرار میگیرد، ولی در سهامی خاص تمام سهام بین بنیانگذاران به تناسب سرمایه ای که برای تاسیس گذاشته اند تعلق میگیرد و سهامی بورس عرضه نمیشود.
شرکت های بامسئولیت محدود قوانینی شبیه و حتی ساده تر نسبت به سهامی خاص دارد و با حداقل ۲ عضو تاسیس میشوند. شرکت تضامنی بسیار به شرکت های نسبی شبیه هستند. تنها تفاوت آنها در تقبل مسئولیت ها و نوع شرکا برای تاسیس شرکت است. همچنین در شرکت های مختلط سهامی شرح وظایف هر شریک طبق قانون بیان شده است و به نوع شراکت بستگی دارد. در شرکت های غیر سهامی بیشتر تعهدات بر عهده ی ضامن ها است و سهامداران دیگر تنها به میزان سهمی که سرمایه گذاری کرده اند مسئولیت دارند.
تفاوت شرکت های تعاونی با دیگر شرکت ها در حداقل تعداد اعضاء برای تاسیس است. این شرکت های مقام مدیریت تنها میتواند برای شرکای ضامن باشد و سهامداران نمیتوانند چنین جایگاهی را بدست آورد. در برخی موارد سهامداران به مقام بازرس شرکت می رسند. این شرکت در ابتدا نیازمند حداقل ۷ عضو برای ثبت است و توجه بیشتر آن بر روی حل مشکلات معیشتی است. موسسین شرکت های تعاونی برخلاف شرکت های سهامی به دنبال سود بیشتر نیستند و توجه آنها به همان مشکلات معیشتی و رفاه عمومی است.
کلام آخر
ثبت و تاسیس هر یک از انواع شرکت های برای هدفی خاص صورت می پذیرد. نوع سرمایه، نوع شراکت، میزان تعهدات و سیستم مدیریتی هر کدام با دیگری متفاوت است بنابراین نیاز است قبل از اقدام برای ثبت شرکت حتما با مشاورین حقوقی مشورت بفرمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.